mam sprawę do załatwienia

* * *

mam masz, miej

1. (oznacza posiadanie, cechę, związek z czymś l. kimś, władzę nad czymś) have, have got; mieć coś na sobie have sth on; masz dużo pieniędzy/czasu you have l. you've got a lot of money/time; mieć niebieskie oczy have blue eyes; czy masz samochód? do you have a car?; have you got a car?; nie mam przy sobie pieniędzy I have l. I've got no money on me; masz przy sobie paszport? do you have your passport with you?; mam pomysł I have an idea; nie mam pojęcia, o czym mówisz I have no idea what you're talking about; mam brata i siostrę I have a brother and a sister; co masz w ręce? what are you holding in your hand?; mieć dużo do zrobienia have a lot to do; mieć coś do powiedzenia have sth to say; mieć coś do dyspozycji have sth at one's disposal; mam sprawę do załatwienia I have some business to do; nie mam na nowy samochód pot. I cannot afford a new car; masz jeszcze pięć minut you still have five minutes; mam teraz wykład I'm lecturing right now; mam gości I am having guests; ona ma kochanka she has a lover.

2. ( w różnych utartych zwrotach) mam już dość I've had enough; mieć kogoś/czegoś po dziurki w nosie be fed up with sb/sth; mieć kogoś po swojej stronie have sb on one's side; mieć coś za sobą have sth over; mieć coś z głowy pot. be rid of sth; czy masz coś przeciwko mnie? do you have something against me?; mieć coś komuś za złe hold sth against sb; mieć z kimś/czymś do czynienia deal with sb/sth; mam z kimś na pieńku pot. have a bone to pick with sb; mieć w czubie pot. be tipsy; mieć fioła l. bzika żart. be crazy, have a bee in one's bonnet; mieć coś w nosie pot. not give a hoot about sth; mieć coś w dupie wulg. not give a shit about sth; ona ma to do siebie, że... it is characteristic of her that...; mieć z kimś dziecko have a child with sb; mam cię w garści I have you on toast; mieć kogoś w kieszeni have sb in one's pocket; mieć głos have the floor; mieć znajomości have connections; mieć kogoś/coś na oku keep an eye on sb/sth; mieć coś na sumieniu have sth on one's conscience; mieć coś na uwadze l. w pamięci bear sth in mind; mieć coś na myśli have sth in mind; co masz na myśli? what do you mean?; mieć czelność coś zrobić have the cheek to do sth; mieć czyste ręce have clean hands; mieć czyste/nieczyste sumienie have a clear/guilty conscience; mieć coś pod ręką have sth at hand; mieć coś w zanadrzu have sth up one's sleeve; mieć szczęście/pecha be lucky/unlucky; nie mieć grosza przy duszy be penniless, be broke.

3. (choroby, dolegliwości) mieć odrę have measles; mieć kaszel have a cough; mieć zakatarzony nos have a running nose.

4. pot. (= uwieść, odbyć stosunek seksualny z) have (sb); czy już ją miałeś? have you had her yet?

5. ( w wykrzyknikach) masz! (= proszę!) here you are!; a masz! take this!; masz za swoje get your desert!; mam cię! I got you!; gotcha!; masz ci los! too bad!

6. (dane osobiste, wymiary itp.) mam na imię Tomasz my name is Thomas; ile masz lat? how old are you?; ona ma siedemnaście lat she's seventeen years old; ta łódź ma pięć metrów długości this boat is five meters long; mam metr osiemdziesiąt wzrostu I am one hundred and eighty centimeters tall; godzina ma sześćdziesiąt minut there are sixty minutes in an hour; pociąg ma dziesięć minut spóźnienia the train is ten minutes late.

7. mieć miejsce happen, occur, take place.

8. ( z przeczeniem i zaimkiem) nie mieć co jeść have nothing to eat; nie mam co ze sobą zrobić I don't know what to do with myself; nie mieć gdzie się podziać have no place to go; nie mieć nic do powiedzenia have nothing to say; nie mieć nic do stracenia have nothing to lose.

9. (z przeczeniem w trzeciej osobie czasu teraźniejszego: oznacza brak l. nieistnienie) jej tu nie ma she isn't here; nie ma tu nikogo there's nobody here; nie ma co płakać there's no need to cry; it's no use crying; nie ma to jak w domu! (there's) no place like home!; nie ma sprawiedliwości na tym świecie there is no justice in this world; nie ma mnie dla nikogo tell everyone I am out; nie ma deszczu there's no rain; it isn't raining; nie ma jej w domu she's not at home; she's out; nie ma sprawy no problem.

10. ( wyraża powinność) be to, be supposed to; co mam teraz zrobić? what am I supposed to do now?; mam wyjechać o czwartej I am to leave at four; to mam być ja? is this supposed to be me?; mam przyjechać czy nie? should I come or not?; czas miał pokazać, że... time was to show that...; co ma wisieć, nie utonie if you're born to be hanged you shall never be drowned.

11. ( wyraża niespełnione oczekiwania) miałem zostać inżynierem I was to have been an engineer.

12. (wyraża spełnienie, ukończenie) mieć coś zrobione have sth done; mam zebrane materiały I have some materials collected.

13. ( wyraża przypuszczenie) miałbym żałować tego? should I regret it?; gdybym miał wybierać... if I were to chose...

1. (= czuć się) be; jak się masz? how are you?; on ostatnio ma się nie najlepiej he hasn't been well lately; masz się teraz z pyszna you have to pay the devil now.

2. ( wyraża stan rzeczy) ma się na deszcz it's going to rain; sprawy tak się mają the things are going like this; this is how the matter stands; dzień ma się ku końcowi the day is drawing to an end.

3. (= uważać się) za kogo ty się masz? who do you think you are?

4. ( w utartych wyrażeniach) mieć się na baczności przed kimś/czymś beware sb/sth; mieć się ku sobie be attracted to each other; ma się rozumieć sure, certainly, of course.

- mają dom na wsi they have a. own a house in the country

- miał po ojcu warsztat samochodowy he had a. owned a garage left to him by his father

- nasze muzeum ma dużą kolekcję impresjonistów our museum has (got) a large collection of Impressionist paintings

- mam dla ciebie prezent/tę książkę o kotach I’ve got a present/that book about cats for you

- miał wszystkiego dwie pary butów he only had two pairs of shoes

- ubrała się w to, co miała she put on what she had

- nie mam psa I don’t have a. I haven’t got a dog

- nie mamy ani telewizora, ani pralki we have neither a TV nor a washing machine

- wydawnictwo nie ma funduszy na zatrudnienie specjalisty the publishers can’t afford to employ a specialist

- nie mam nic do jedzenia I’ve got nothing to eat, I don’t have anything to eat

- czy oni mają namiot? have they got a tent?, do they have a tent?

- masz scyzoryk? have you got a penknife?

- czy ma pan bagaż? have you got any luggage?

- czy macie gaz? have you got gas?

- mieć coś przy sobie to have sth on one

- masz przy sobie jakieś drobne? have you got any change on you?

- gdzie masz klucze/moją książkę? what have you done with the keys/my book?

- gdzie masz rower? where’s your bike? pot.

- mieć na coś to have money for sth

- miałem tylko na jedno piwo I only had for one beer

- (on) ma na przyjemności, a nie ma na lekarza he has money to spend on pleasures, but he can’t afford a doctor

- nie miał na nowe buty, a co dopiero na samochód he couldn’t afford a pair of new shoes, let alone a car

- mieć za co coś zrobić to have enough money to do sth, to be able to afford to do sth

- nie mieli za co wyjechać na wakacje they didn’t have enough to go on holiday, they couldn’t afford to go on holiday

- nie mają z czego żyć they don’t have enough to live on

- jak masz na imię? what’s your name?

- mam na imię Maria my name’s Maria

- (on) ma na nazwisko Nowak his (sur)name is Nowak

- mieć coś na sobie to have sth on, to be wearing sth

- miał (na sobie) granatowy garnitur he had a blue suit on, he was wearing a blue suit

- na głowie miała kapelusz, na szyi biały szalik she had a hat on her head and a white scarf round her neck

- nie mieć nic na sobie (być gołym) to have nothing on

- mieć kogoś u siebie (gościć) to have sb staying with one

- od tygodnia mamy u siebie teściów we’ve had my in-laws (staying) with us for the past week

- jeśli Legia wygra, mam u ciebie piwo! you owe me a beer if Legia win(s)

- masz!/macie! (weź/weźcie) here!

- macie kanapki, jedzcie! here’s the sandwiches, eat up! pot.

- masz, włóż to na siebie! here, put this on!

- (a) masz! (zadając razy) take that!

- (a) masz za to, że kłamiesz, a masz, a masz! (and) take that for lying! and that! and that! pot.

- masz za swoje! (dobrze ci tak) serves you right!

- ma za swoje, że jest taki naiwny it serves him right for being so naive

- mamy teraz za swoje dobre serce! that’s the thanks we get for being nice a. for all our kindness!

- masz ci (los) a. masz tobie! blast (it)! pot., damn (it)! pot.

- masz ci los, zapomniałam parasola! blast, I’ve forgotten my umbrella!

- masz go/ją/ich! (wyrażające zaskoczenie) just look at him/her/them!

- masz go, jaki mądrala! look at him, Mr Clever Dick! GB pot.

- mieć dwadzieścia lat to be twenty (years old)

- ile ona ma lat? how old is she?

- mieć dwa metry wzrostu/wysokości to be two metres tall/high

- mieć sześć metrów głębokości/szerokości/długości to be six metres deep/wide/long

- pokój ma sześć metrów na pięć the room is six by five metres

- dom będzie miał siedem pięter the house will be seven storeys high a. will have seven storeys

- kilometr ma tysiąc metrów one kilometre is a thousand metres

- pokój ma dwa okna the room has two windows

- miał niebieskie oczy/siwe włosy he had blue eyes/grey hair

- miała dziurawe buty she had holes in her shoes

- kubek ma wyszczerbiony brzeg the mug’s rim is chipped

- miała męża Włocha/inżyniera her husband was Italian/an engineer

- mieć talent/cierpliwość/odwagę to have talent/patience/courage

- nie mieć talentu/cierpliwości/odwagi to lack talent/patience/courage

- mieć takt/rozsądek to be tactful/sensible

- mieć (swoje) wady i zalety to have one’s good and bad points

- zasłony mają kolor wiśni the curtains are cherry red in colour

- działka ma kształt prostokąta a. prostokątny the allotment is rectangular (in shape)

- jej perfumy miały słodkawy zapach/zapach konwalii her scent was sweet smelling/smelled of lily of the valley

- urodę miała po matce, a talent po ojcu her looks came from her mother and her talent from her father

- za całe umeblowanie pokój miał zdezelowany stół the only piece of furniture in the room was a rickety table

- mieć w sobie coś (być interesującym) to have a certain something

- on ma w sobie coś z dziecka/roztargnionego profesora there is something of the child/the absent-minded professor in a. about him

- nie mieć nic do czegoś to have nothing to do with sth

- jej wyjazd nie ma nic do naszych planów her going away has nothing to do with our plans

- marzenia mają to do siebie, że rzadko się spełniają the thing about dreams is that they rarely come true

- miała to do siebie, że zawsze się spóźniała the thing about her was that she was always late

- mieć gorączkę a. temperaturę to have a. be running a temperature

- mieć 39° gorączki to have a temperature of 39 degrees

- mieć złamaną nogę to have a broken leg

- mieć częste bóle głowy to have frequent headaches

- mieć pragnienie to be thirsty

- mieć dobry apetyt to have a good a. hearty appetite

- mieć wadę a. defekt to have a defect

- mieć gumę pot. (w samochodzie) to have a flat pot.

- mam nadzieję, że… I hope that…

- mieć ochotę coś zrobić to feel like doing sth

- miała ochotę płakać she felt like crying

- mieć przekonanie/pewność, że… to be convinced/sure a. certain that…

- mieć kogoś/czegoś dość a. dosyć to have had enough of sb/sth, to be fed up with sb/sth

- mam tego powyżej uszu a. po dziurki w nosie! pot. I’ve had it up to here! pot.

- mieć coś wypisane w oczach a. na czole a. na twarzy to have sth written all over one’s face

- miała winę wypisaną na twarzy she had guilt written all over her face

- to dziecko nie ma matki/ojca this boy/girl has no mother/father

- ona nie ma rodzeństwa she has no brothers or sisters

- ona będzie miała dziecko she’s going to have a. she’s expecting a baby

- miała z nim dwóch synów she had two sons by him

- miał za żonę piekielnicę his wife was a real she-devil a. spitfire

- nie miał do kogo zwrócić się o pomoc he had no-one to turn to for help

- mieć kogoś przy sobie a. obok siebie a. przy boku to have sb at one’s side

- mieć kogoś/coś na uwadze a. na względzie to have sb/sth in mind, to take sb/sth into consideration

- mieć z kimś porachunki to have a bone to pick with sb

- mieć kogoś/coś przeciwko sobie to have sb/sth against one

- miał przeciwko sobie opinię publiczną public opinion was against him

- mieć przyjemność/zaszczyt coś zrobić książk. to have the pleasure/honour to do a. of doing sth

- miałem zaszczyt poznać pańskich rodziców I had the honour of meeting your parents

- mam przyjemność przedstawić państwu naszego gościa I have the pleasure of introducing our guest

- z kim mam przyjemność? książk. to whom do I have the honour of speaking? książk., także iron.

- mieć coś/nie mieć nic przeciwko komuś/czemuś to have something/nothing against sb/sth

- mieć coś do kogoś pot. to have something against sb

- do ciebie nic nie mam I’ve got nothing against you

- mieć coś na kogoś to have the goods a. the dope on sb pot.

- niczego na mnie nie mają they’ve got nothing on me pot.

- mam z nią do pomówienia a. pogadania I need to have a (serious) talk with her

- mieć kogoś nad sobą to have sb above one

- kierownik ma nad sobą dyrektora, a dyrektor – zarząd the manager answers to the director and the director answers to the board

- mieć kogoś pod sobą to be in charge of sb

- (ona) ma pod sobą dwudziestu pracowników she’s in charge of a staff of twenty

- kapral miał pod sobą dziesięciu żołnierzy the corporal had ten men under his command a. under him

- mieć kogoś za sobą (być popieranym) to have sb behind one, to have sb’s backing

- mieli za sobą większość the majority was a. were behind them, they had the majority behind them

- mieć kogoś za głupca to take sb for a fool

- ich zachowanie mam za nieco naiwne I consider their behaviour rather naive

- za kogo pan mnie ma! who do you take me for!, who do you think I am!

- mieć w kimś rywala/sojusznika to have a rival/an ally in sb

- mieć kogoś pot. (być związanym z kimś) to have somebody, to be involved with somebody

- chwalił się, że miał je wszystkie pot. (odbył stosunek) he boasted of having had them all pot.

- płacą tak dużo, że mogą mieć każdego they pay so much they can take on a. hire anyone they like

- mam dobrą komunikację do pracy I’ve got good connections to work

- centrum miasta ma dobrą komunikację z przedmieściami there are good connections from the city centre to the suburbs

- mieć słuszność a. rację to be right

- mieć ciepło/przytulnie to be warm/cosy

- owinęła dziecko szalem, żeby miało ciepło she put a scarf round the baby to keep him/her warm

- mam daleko/blisko do szkoły I have a long way/I don’t have far to go to school

- ty to masz dobrze, nie musisz wstawać o siódmej it’s alright for you, you don’t have to get up at seven (a.m.)

- mieliśmy tu wczoraj burzę/śnieżycę we had a storm/snowstorm here yesterday

- mamy dziś słoneczną pogodę it’s sunny today

- mam dziś kiepski dzień I’m having one of those days (today)

- kłopotów z nim miałam co niemiara I’ve had no end of trouble with him

- co ja z tobą mam? what am I to do with you?

- jest całkiem młoda, chciałaby jeszcze mieć coś z życia she’s still very young, she’d like to get something out of life pot.

- (on) haruje od świtu do nocy i co z tego ma? he slaves away from morning to night, and what does he have to show for it?

- miał przed sobą kilka godzin marszu he had several hours of walking ahead of a. in front of him

- miała przed sobą trudną rozmowę z szefem she had a difficult conversation with the boss ahead of her

- mieć przed sobą przyszłość to have a (bright) future ahead of a. before one

- miał przed sobą karierę he had a brilliant career ahead of a. in front of him

- mieć coś za a. poza sobą to have sth behind one

- ma za sobą trzyletnie doświadczenie he has three years’ experience behind him

- mam już to wszystko za sobą all that is behind me now

- mam co robić, nie nudzę się I’ve got things to do, I don’t sit around

- nie mieć gdzie mieszkać/spać to have nowhere to live/sleep

- nie mam gdzie przenocować I have nowhere to spend the night

- nie mieć kiedy spać/jeść/odpocząć to not have time to sleep/eat/relax

- nie mają kiedy w ścianach wiercić, tylko w niedzielę! of course, they have to drill holes in the wall on a Sunday!

- mieć czas to have time (coś zrobić to do sth)

- nie miałem czasu zająć się twoją sprawą I didn’t have time to deal with your problem

- na napisanie wypracowania macie godzinę you have an hour to write the essay

- nie miałeś mi tu kogo przyprowadzić!? why did you have to bring him/her/them here (of all people)?!

- mieć coś/nie mieć nic do powiedzenia (dużo/mało wiedzieć) to have something/nothing to say (na temat kogoś/czegoś about sb/sth)

- mieć coś/nie mieć nic do powiedzenia a. gadania pot. (o decydującym głosie) to have a say/no say

- ona nie ma w tej sprawie nic do powiedzenia a. gadania she has no say in the matter

- nie mamy już sobie nic więcej do powiedzenia we’ve got nothing more to say to each other

- mieć zły/dobry czas Sport to have a poor/good a. fast time

- mieć pierwsze/dziesiąte miejsce Sport to come first/tenth, to be in first/tenth place

- mam z nią wielką wygodę, sprząta, robi mi zakupy she’s a great help to me: she cleans and does my shopping

- nie masz co narzekać you’ve got nothing to complain about

- nie masz co się denerwować there’s no reason (for you) to get upset

- nie masz czego a. co żałować, film był kiepski you didn’t miss much: the film was hopeless

- w domu nie masz co się pokazywać you’d better not show your face at home pot.

- (on) ma teraz naradę ze swym zastępcą he’s in conference at the moment with his deputy

- mieć sprawę a. proces to be on trial (o coś/o zrobienie czegoś for sth/for doing sth)

- ma sprawę a. proces o zabójstwo/spowodowanie wypadku samochodowego he’s on trial for murder/causing a car accident

- mieć studia a. wyższe wykształcenie to have completed higher education

- mój ojciec miał tylko cztery klasy my father only did four years at school

- miał już zawód i mógł rozpocząć samodzielne życie he’d completed his training and could now start his own life

- miał dwa fakultety he had graduated in two subjects

- mamy drugi tydzień zimy it’s the second week of winter

- którego dziś mamy? what’s the date today?

- mamy dziś pierwszy stycznia/poniedziałek it’s January the 1st/Monday today

- którą masz godzinę? what time do you make it? pot.; what’s the time by your watch?

- mieć kogoś/coś po prawej/lewej stronie to have sb/sth on one’s right/left

- miał przed/za sobą dwóch strażników he had a. there were two guards in front of him/behind him

- masz to zrobić natychmiast! you’re to do it right now!

- co mam zrobić/jej powiedzieć? what am I (supposed) to do/tell her?

- po co się mam wysilać? why should I bother?, why should I make the effort?

- masz tego nikomu nie powtarzać! (and) don’t go repeating a. telling it to anyone!

- i ja mam w to uwierzyć? and you/they want me to a. I’m supposed to believe that?

- mieć coś do zrobienia to have sth to do

- ma obowiązek do spełnienia s/he has a duty to perform

- mam sprawę do załatwienia I’ve got something to sort out

- mamy zaległości do odrobienia we’ve got a backlog of work to catch up on

- miano zburzyć ich dom their house was to be demolished

- samolot miał wylądować w Warszawie, ale… the plane was supposed to land a. have landed in Warsaw, but…

- podobno jutro ma być ładna pogoda it’s supposed to be good a. nice weather tomorrow

- w pozostałej części kraju ma nadal padać in the rest of the country continuing rain is expected

- miała umrzeć w nędzy w wieku czterdziestu lat she was to die in poverty at the age of forty

- przyszłość miała pokazać, że się myli subsequent events were to prove him/her wrong

- jak się miało okazać as things a. it turned out; as it transpired książk.

- i co ja mam z tobą zrobić? what am I (supposed) to do with you?

- jeśli mielibyśmy się nie zobaczyć przed twoim wyjazdem, baw się dobrze in case we don’t see each other before you leave, have a good time

- niech się stanie, co się ma stać let things happen as they will

- właśnie miałem wyjść, kiedy zadzwonił telefon I was just about to leave a. just on the point of leaving when the phone rang

- właśnie miałam powiedzieć to samo I was just about to a. just going to say the same thing

- czy mam przez to rozumieć, że… am I to understand (by that) that…

- mieć coś do sprzedania/zaproponowania to have sth to sell/propose

- choćby a. żeby nie wiem co się miało stać, (to)… no matter what happens a. might happen…

- choćbym a. żebym miał pęknąć a. trupem paść pot. even if it kills me pot.

- mam już napisaną pracę I’ve already written the essay

- miał ukończone wyższe studia he had been to university/college

- czy macie załatwione bilety? have you booked/got the tickets?

- pieniądze mam dobrze schowane I’ve put the money in a safe place

- mam obiecaną podwyżkę I’ve been promised a rise

- miał przykazane trzymać język za zębami he was a. he’d been told to keep his mouth shut pot.

- ona miałaby mi się podobać? you think I find her attractive?

- miałbyś sumienie to zrobić? could you do (something like) that (with a clear conscience)?

- to ma być hotel czterogwiazdkowy? (z dezaprobatą) and you/they call this a. this is supposed to be a four-star hotel?!

- ten grubas to miałbym być ja!? (z niedowierzaniem) is this/that fatso really me? pot.

- pokazał nam skórę tygrysa, którego miał upolować w Afryce (z powątpiewaniem) he showed us the skin of a tiger, which he is supposed to have killed in Africa

- ciotka wyzdrowiała i ma się dobrze auntie has recovered and is doing well

- jak się mają twoi rodzice? how are your parents?

- jak się masz! (powitanie) how are you?; how’s it going? pot.

- mam się dzisiaj lepiej I feel better today

- sprawy mają się nieźle things are working out (quite) well

- jak się rzeczy mają? how do things stand?

- rzecz ma się tak, że… the thing is that…

- jak te dwie wersje mają się do siebie? how do the two versions compare?

- jak to się ma jedno do drugiego? how do the two compare?

- teoria nijak się miała do praktyki the theory was (completely) divorced from practice

- A tak się ma do B, jak C do D a. A i B tak się mają do siebie, jak C i D A is to B like C is to D

- mieli się do siebie jak dzień do nocy they were like chalk and cheese

- mieć się za artystę/człowieka honoru to consider oneself (to be) an artist/a man of honour

- (on) ma się za Bóg wie co pot. he thinks he’s God (almighty) pot.

- miała się za bliską śmierci she thought she was about to a. going to die

- miało się a. dzień miał się ku zachodowi it was getting towards sunset

- sytuacja ma się ku lepszemu the situation is looking better

- ma się na deszcz it looks like rain

- miało się na burzę a storm was brewing, there was thunder in the air

- wiedzieć, jak się rzeczy mają to know how things stand a. are

- winien i ma debit and credit

- zapisać coś po stronie „ma” to enter sth on the credit side

- (już) mam! mieszkaliśmy na tej samej ulicy! I’ve got it! we used to live in the same street!

- mam cię! a. tu cię mam! (złapałem cię, przyłapałem cię) I’ve got you!; got you! pot.

- mam cię, już mi nie uciekniesz! got you, you won’t get away now!

■ ma się rozumieć a. wiedzieć! it a. that goes without saying!

- ma się rozumieć, że przyjdę of course I’ll come

- mieć głowę a. łebpot. (na karku a. nie od parady) to have a good head on one’s shoulders

- on to ma łeb! he’s no fool!

- mieć głowę do interesów to have a good head for business

- nie mam teraz do tego głowy I don’t want to think about it/that now

- mieć kogoś/coś w nosiepot. a. gdzieśeuf. a. w głębokim poważaniueuf. to not care a damn about sb/sth pot.; to not give a monkey’s about sb/sth pot., euf.

- mam to wszystko gdzieś! pot. to hell with it all! pot.

- mieć kogoś/coś w dupie wulg. to not give a shit a. toss GB about sb/sth wulg.

- sie masz! pot. (powitanie) hi! pot.

• в

• для

• за

• к

• ко

• на

• об

• обо

• от

• по

• про

• ради

• среди

• через

* * *

1) (o podobieństwie) на (о сходстве)

2) (pozostałe znaczenia) до, в, во, за, к, ко, по

3) muz. do, c муз. до

przed до (перед)

* * *

предлог. с Р. 1. в, к, за;

* * *

1) в, к, за

2) до

3) для; иногда не переводится

4) на

5) в сочет. с отглагольными сущ. не переводится:

•

- pół do drugiej

- nastąpiła nagła zmiana pogody there was a sudden change in the weather

- nagłe zmiany w rządzie unexpected changes in the government

- w tym miesiącu miałam kilka nagłych wydatków I had several unforeseen expenses this month

- nagła śmierć (a) sudden death

- mam nagłą sprawę do załatwienia I have an urgent matter to deal with

- to nic nagłego, nie musisz się śpieszyć it’s nothing urgent, you don’t need to rush

- nagły wypadek an emergency

- uderzył go z nagła bez powodu all of a sudden he hit him for no reason at all

- otworzył z nagła drzwi he suddenly opened the door

* * *

1. ( fakt) affair, matter; sprawy rodzinne family matters; sprawy zawodowe business; sprawy codzienne everyday concerns; sprawy państwowe public affairs; nie wtrącaj się do cudzych spraw mind your own business; jak się mają sprawy? where l. how do things stand?; ruszyć sprawę z miejsca get things going; gorsza sprawa, że... what's worse...; niepokojąca sprawa matter of concern; delikatna sprawa touch-and-go; niezałatwiona sprawa loose end; pilna sprawa urgent matter; przegrana sprawa lost cause; nieczysta sprawa shady business; omawiana sprawa issue l. matter under discussion; inna sprawa, że... not to mention that...; to załatwia sprawę that settles it; sprawa jest oczywista no doubt about it, it's (pretty) straightforward; sprawa honoru matter of honor; sprawa wagi państwowej matter of the state, pressing issue; sprawa urzędowa official business; sprawa otwarta open question; sprawy sercowe affairs of the heart; na dobrą sprawę as a matter of fact, strictly speaking, to tell the truth; zdać sprawę z czegoś render an account of sth, report on sth; zdać sobie jasno sprawę z... take sth in, be well aware of sth, awake to sth; zdałem sobie sprawę, że... I realized that..., it occurred to me that...; władze zdały sobie w końcu sprawę z rozmiaru problemu authorities finally awoke to the extent of the problem; nie zdawać sobie sprawy z czegoś be unaware l. unconscious l. ignorant of sth; pokpić sprawę blow it; przeczekać sprawę let things lie, lie low; zakończyć sprawę call it quits; zaciemniać sprawę fog l. cloud l. confuse the issue; zajmować stanowisko w sprawie take a stand on an issue; to jego sprawa it's his problem l. business; to nie twoja sprawa (it's) none of your business, mind your own business; to nie moja sprawa it's not my business l. concern; to sprawa kilku dni it's a matter l. question of a few days; to poważna sprawa this is no laughing matter; to sprawa przesądzona there's nothing I(you etc.) can do about it; sprawa życia i śmierci a matter of life and death; to całkiem inna sprawa that's a different kettle of fish, it's an altogether different matter; zająć się sprawą... address the issue of...; komplikować sprawę make things difficult; pogarszać sprawę make things l. matters worse, rub salt into the wound; to przesądza sprawę that settles it; załagodzić sprawę pour oil on the waters l. on troubled waters; stawiać jasno sprawę be clear about sth; nie dostrzegać istoty sprawy miss the point; zostawić sprawę w spokoju drop the matter, let the matter rest; porządkować swoje sprawy set l. put one's own house in order, order l. settle one's affair przejść do sedna sprawy get down to the point; sedno sprawy the heart l. crux of the matter; sprawy nie układają się najlepiej things are not going right.

2. ( interes) business; mam do pana sprawę I have a favor to ask of you; nie mam do niego żadnej sprawy I have no business with him; zwracać się do kogoś w jakiejś sprawie approach l. turn to sb about sth; sprawa niecierpiąca zwłoki urgent matter; zrób coś w tej sprawie do sth about it; kilka spraw do załatwienia a few things to attend to; wziąć sprawę w swoje ręce take matters into one's hands; mieć mnóstwo spraw na głowie have a lot on one's mind, have many things to take care of; przedyskutować wiele spraw cover a lot of ground, discuss many issues; doprowadzić sprawę do końca tie up the loose ends, bring the matter to an issue; mam jeszcze kilka spraw do załatwienia I still have a few errands to do l. run; mieć inne/ważniejsze sprawy na głowie have other/bigger fish to fry; nie ma sprawy pot. no problem, (it's) no big deal, forget it, it's no trouble at all; Ministerstwo Spraw Zagranicznych the Ministry of Foreign Affairs; US the Department of State; Br. the Foreign Office; Ministerstwo Spraw Wewnętrznych the Ministry of Internal Affairs; US the Department of Homeland Security; Br. the Home Office; sprawy wewnętrzne/zagraniczne home/foreign affairs.

3. lit. (= wzniosły cel) cause; sprawa wielkiej wagi matter of great importance; poświęcić się dla sprawy sacrifice o.s. for the cause; walczyć o wspólną sprawę fight for the common cause; słuszna sprawa fair cause; bronić słusznej sprawy defend a good cause; zrobić coś dla dobra sprawy do sth towards promoting the cause.

4. prawn. case; sprawa cywilna civil case; sprawa karna criminal case; sprawa rozwodowa divorce case; prowadzić sprawę ( o inspektorze policji) be on the case; wygrać/przegrać sprawę win/lose a case; umorzyć sprawę discontinue proceedings; załatwić sprawę polubownie settle a case out of court; oddać sprawę do sądu go to court; wytoczyć komuś sprawę take legal action against sb, bring an action against sb.

- mało ważny unimportant, of little importance a. significance

- nic ważnego nothing important, nothing of (any) importance

- to dla mnie bardzo ważne it’s very important to me, it matters a lot to me

- odgrywać ważną rolę w czymś to play an important role a. a significant part in sth

- mam ci coś ważnego do powiedzenia I have something important to tell you

- mam ważną sprawę a. coś ważnego do załatwienia I have (some) important business to attend to

- ważna osoba an important person, a person of importance

- ważna osobistość a man of consequence

- nikt ważny nobody of any importance

- moi pracownicy czują się ważni i doceniani my employees feel important and appreciated

- ważne zaświadczenie lekarskie a valid a. current medical certificate

- jechać bez ważnego biletu to travel without a valid ticket

- bilet wstępu jest ważny dla dwóch osób the ticket admits two (people)

- mam paszport ważny do lipca/na 10 lat my passport is valid a. good until July/for 10 years

- ten lek jest ważny do 2007 roku this drug expires in a. is good until 2007

- „wstęp wolny za okazaniem ważnej legitymacji studenckiej” ‘free admission on production a. upon presentation of a valid student ID’

- zrobił się strasznie ważny he became full of himself

- nie bądź taki ważny don’t put on such airs, don’t be so conceited

■ co ważniejsze/najważniejsze more/most importantly, what is more/most important

- szybki, i co najważniejsze, tani dostęp do Internetu fast and, most importantly, cheap Internet access

- co najważniejsze, był przez wszystkich lubiany most important of all, he was liked by everyone